همانطور که روز به روز به سمت آینده پیش می‌رویم، پیشرفت‌های دنیای تجهیزات فناوری و هوش مصنوعی‌ها درحال گسترش می‌باشد. مهندسان و محققان در سرتاسر جهان، در شرکت‌های مختلف فناوری به دنبال ایجاد راه‌های جدید برای ساخت و تولید ابزارهایی که زندگی روزمره مردم جامعه را ساده‌تر می‌کنند می‌باشند. شاید در گذشته بیشتر این ابزارها برای سرگرمی و کارهایی از این قبیل ساخته می‌شدند، اما اکنون با توجه به نیازهای افراد مختلف در جامعه، مهندسان بیشتر تمرکز خود را بر روی توسعه ابزارهایی که به زندگی انسان‌ها کمک می‌کنند گذاشته‌اند. به همین منظور، اخیرا مهندسان دانشگاه واترلو روش جدیدی برای برنامه‌ریزی روبات‌ها کشف کرده‌اند که به افراد مبتلا به زوال عقل کمک می‌کند تا دارو، عینک، تلفن و سایر اشیایی که به آن‌ها نیاز دارند اما گم کرده‌اند را پیدا کنند.
با این که تمرکز این فناوری هم اکنون بر روی افراد مبتلا به بیماری‌های فراموشی خاص می‌باشد و هدف اصلی از توسعه آن، کمک به این دسته از افراد است، ولی در آینده نزدیک شاهد نقش پررنگ آن در زندگی روزمره انسان‌های عادی نیز خواهیم بود.
دکتر علی ایوب، دانشجوی فوق دکترا در رشته مهندسی برق و کامپیوتر درباره این فناوری می‌گوید: «توسعه چنین ابزاری واقعا شگفت انگیز است. با وجود چنین فناوری‌هایی، در آینده بسیار نزدیک شاهد استفاده انسان از روبات‌هایی که به عنوان دستیار شخصی آن‌ها نقش خود را ایفا می‌کنند خواهیم بود. این بدان معناست که به زودی رابطه انسان و روبات به سطح جدیدی ارتقا پیدا خواهد کرد.»
متاسفانه بیماری زوال عقل و فراموشی، از بیماری‌های فراگیر دنیای امروزی است. این بیماری که بیشتر مبتلایان آن افراد سالخورده جامعه را تشکیل می‌دهند، باعث از دست دادن حافظه، سردرگمی و ناتوانی در به یاد آوردن موضوعات کوچک و بزرگ می‌شود. اگر شخصی به این بیماری دچار شود، علاوه‌بر یک سری از خاطرات خاص، نمی‌تواند مکان قرارگیری وسایل شخصی خود را نیز به یاد آورد، که این موضوع باعث کاهش کیفیت زندگی شخص بیمار و اطرافیان آن می‌شود. حال با وجود چنین فناوری شگفت انگیزی، این افراد می‌توانند از یک روبات شخصی برای انجام کارهای روزمره خود کمک بگیرند و سطح کیفیت زندگی خود را، به میزان قابل قبولی افزایش دهند.
این ربات چگونه عمل می‌کند؟
پیش از این مهندسان همواره بر این باور بودند که وجود یک ربات همراه با حافظه اپیزودیک مخصوص به خود، می‌تواند در چنین شرایطی زمین بازی را به کلی تغییر دهد. و هم اکنون آن‌ها موفق شده‌اند که از فناوری هوش مصنوعی برای ایجاد نوع جدیدی از حافظه مصنوعی استفاده کنند.
در همین باره، یک تیم تحقیقاتی با توسعه ربات Fetch mobile manipulator که دارای یک دوربین برای درک جهان اطراف و ضبط تصاویر اشیا مختلف بود، کار خود را بر روی این موضوع آغاز کرد.
سپس آن‌ها با اضافه کردن یک الگوریتم تشخیص شی به این ربات، آن را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردند که بتواند از طریق ویدیوهای ذخیره شده خود، یک گزارش حافظه از اشیا خاصی که از نمای دوربین خود دیده است را ضبط کند. ربات مذکور با استفاده از چنین الگوریتمی می‌تواند اشیا مختلف را بر اساس ویدیوهای ضبط شده خود شناسایی و ردیابی کند. این قابلیت به آن امکان این را می‌دهد که بتواند مکان اشیا مختلف را از یکدیگر تشخیص دهد، علاوه‌بر این او می‌تواند تاریخ حضور یک شی در یک مکان خاص را در خود ثبت کند.
سپس محققان یک رابط گرافیکی ایجاد کردند تا کاربران بتوانند از طریق آن اشیا گم شده خود را پیدا کنند. درواقع کاربران برای یافتن اشیاه گم شده خود، ابتدا درون برنامه موبایلی یا کامپیوتری این ربات نام شی مورد نظر خود را وارد می‌کنند، سپس ربات با جستجو در ویدیوهای ضبط شده خود، مکان و زمان آخرین باری که شی مذکور را مشاهده کرده است را به کاربر نشان می‌دهد.
آزمایشات اخیر بر روی این ربات نشان می‌دهد که سیستم آن بسیار دقیق است. با این که شاید بسیاری از افراد مبتلا به زوال عقل برای استفاده از یک ربات دلهره داشته باشند، اما محققان سازنده آن اطمینان داده‌اند که این دسته از افراد و یا اطرافیانشان، با امنیت کامل می‌توانند از ربات آن‌ها در محل زندگی خود استفاده کنند.
به طور کلی وجود چنین ابزاری هم برای افراد مبتلا به فراموشی و هم برای افراد عادی می‌تواند بسیار مفید واقع شود. درواقع شما دستیاری خواهید داشت که در طول شبانه روز در محیط خانه یا محل کارتان به گشت و گذار و ضبط ویدیو می‌پردازد، و زمانی که نمی‌توانید یکی از وسایل شخصی خود را پیدا کنید، به سادگی و بدون سردرگمی و اتلاف وقت، با استفاده از این ربات به مکان آن شی مورد نظر دست پیدا خواهید کرد.
در همین باره، مقاله‌ای در مورد پروژه‌ای به نام «تلفن من کجاست؟»، به منظور توسعه یک مدل حافظه اپیزودیک برای روبات‌های همراه، در جهت به یاد آوردن مکان وسایل گمشده افراد در کنفرانس بین‌المللی اخیر ACM/IEEE ۲۰۲۳ که با محوریت تعامل انسان و ربات برگزار شده بود، ارائه شد.